به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، سورنا جوکار، دبیر جلسه، در آغاز با اشاره به سابقه برگزاری این نشست گفت: این جلسه برای اولین بار سال گذشته برگزار شد و هدف آن ایجاد بستری برای گفتوگو میان شاعران و ناشران است تا مسائل و چالشهای مشترک خود را مطرح کنند.
وی ادامه داد: بنده به عنوان یک فرد بیطرف اینجا نشستهام و به نظرم ناشران نسبت به شعر نوجوان کمتوجه هستند و برخی شاعران هم از عملکرد ناشران گلایه دارند.
جوکار افزود: شاعران معتقدند ناشران شعر نوجوان را کماهمیت میدانند و ناشران نیز بیان میکنند که بازار مخاطب و بازخورد مالی این حوزه محدود است. این موضوع محور اصلی بحث امروز ما است.
چالشهای اقتصادی و اعتبار در نشر شعر کودک و نوجوان
مصطفی رحماندوست، شاعر کودک و نوجوان، با تأکید بر سختیهای همیشگی حوزه نشر گفت: بدون داشتن پشتوانه و حمایت ناشر، بسیاری از آثار منتشر نمیشود. ناشر علاوه بر سود اقتصادی، به اعتبار و شهرت نیز توجه دارد و معمولاً فقط آثاری را چاپ میکند که از نظر بازار موفق باشند. در شرایط اقتصادی کنونی، مشکلاتی مانند گرانی کاغذ و سلایق ناشر نیز در چاپ شعر تأثیرگذار است.
وی تأکید کرد: شاعر باید کیفیت آثار خود را بالا ببرد و منتظر باشد که ناشر به دنبال او بیاید، نه بالعکس. ضمن اینکه همه شعرها نیز لزوماً نباید منتشر شود.
قدرتالله نیکبخت که به عنوان ناشر در این نشست حضور داشت نیز به نکاتی درباره رابطه اقتصاد و فرهنگ اشاره کرد و گفت: ناشر پیش از اینکه ناشر باشد یک تاجر است و باید به فروش فکر کند، حتی اگر در حوزه فرهنگ فعالیت کند. پس بازار و ذائقه مخاطب تعیینکننده است.
وی درباره وضعیت شعر کودک و نوجوان گفت: شعر کودک پس از انقلاب رشد چشمگیری داشت اما در سالهای اخیر دچار رکود شده است که نیاز به آسیبشناسی دارد. یکی از دلایل این رکود، فاصله گرفتن شاعران از تجربههای روز نوجوانان است؛ بسیاری از شاعران قدیمی نتوانستهاند خود را با زبان و دغدغههای نسل امروز هماهنگ کنند.
وی همچنین از تجربههای استعدادیابی شاعران نوجوان در آموزش و پرورش یاد کرد و گفت: نوجوانان اغلب به سمت شعر بزرگسالان گرایش دارند و تمایلی به شعر کودک و نوجوان ندارند
مسئولیت شاعران و ناشران در تحولات شعر کودک و نوجوان
زهرا موسوی، شاعر، ضمن موافقت با دیدگاه ناشران درباره اهمیت مسائل اقتصادی، به نقش شاعران در وضعیت موجود اشاره کرد و گفت: شاعران امروز جسارت و نوآوری لازم را ندارند و بیشتر به دنبال کارهای رایج و امن هستند. ما باید از گنجینههای ادبی گذشته بهره ببریم و جسارت ساختارشکنی داشته باشیم.
در ادامه این نشست، هادی خورشاهیان که یکی دیگر از ناشران حاضر در نشست بود گفت: بخش عمده مشکل متوجه ناشر نیست. نویسندگان و شاعران مطرح کمتر مینویسند و ناشر تنها زمانی کتاب چاپ میکند که احتمال فروش آن بالا باشد. حتی ناشران دولتی نیز ملزم به رعایت این اصول اقتصادی هستند.
وی همچنین به تغییر ذائقه نوجوانان اشاره کرد و افزود: امروزه نوجوانان بیشتر به رمانهای خارجی علاقه دارند و شعر کودک و نوجوان ما نتوانسته خود را با این تغییرات تطبیق دهد.
مریم زرنشان، شاعر، با اشاره به تجربیات میدانی گفت: شعر نوجوان مغفول مانده است. بچهها بیشتر سهراب و فروغ میخوانند. کتابهای نوجوان بسیار کمحجم هستند و انگار نوجوانان کسر شأنشان میشود که این کتابها را در دست بگیرند. همچنین تجدید چاپ کتابهای خوب انجام نمیشود و ناشران باید به این نکته توجه کنند.
مهرداد محبتپناه، ناشر، نیز درباره انتشارات مدرسه گفت: اگرچه انتشارات ما دولتی هست اما در عمل به نوعی ما ناشر خصوصی هستیم. در حوزه شعر کودک عملکرد بهتری نسبت به شعر نوجوان داریم. کتابهای کودک بیشتر فروش میروند ولی شعر نوجوان مورد استقبال قرار نمیگیرد.
وی در ادامه عنوان کرد: بسیاری از شعرهای کودک آموزشی هستند و شعر شاد کمتر دیده میشود. والدین و معلمان به دنبال کتابهای پیامدار هستند و شعر نوجوان از نظر ذائقه نوجوانان فاصله دارد. علاوه بر این، ضعف در طراحی و کتابسازی نیز مشکلساز است.
مخاطب و هویت در شعر نوجوان
حسین تولایی، شاعر، با تأکید بر اینکه شعر نوجوان مخاطب دارد، به مشکلات هویت در شعر امروز اشاره کرد و گفت: شعر نوجوان مظلوم واقع شده است. شعر کودک بازار دارد ولی کمتر به شعر نوجوان توجه میشود. نسل دهه شصت شاعرانی پیشرو و دارای هویت فردی بودند اما امروز همه شعرها شبیه هم شدهاند و از هویت فردی خبری نیست. اما نگویید شعر نوجوان مخاطب ندارد.
وی افزود: سیاستگذاران فرهنگی با تحمیل نگاه ایدئولوژیک، تنوع و صدای متفاوت را محدود کردهاند. باید اجازه دهیم صدای همه شاعران شنیده شود.
اصلان مشهدی، شاعر و فعال حوزه کتاب، نیز در پایان این نشست گفت: اقبال شعر نوجوان کمتر از شعر کودک است. در طول سالها، کمتر نوجوانی درخواست شعر نوجوان داشته است و بیشتر خریداران این کتابها بزرگسالان هستند.
وی افزود: عدم توجه به ذائقه مخاطب، تغییر زبان شعر و سیاستگذاریهای فرهنگی از دلایل کم بودن اقبال شعر نوجوان است. شعر نوجوان نیاز به ترویج و حمایت بیشتری دارد.
نظر شما